Van 15 tot 19 november 2021 is het de Week van de Werkstress. Een herkenbaar thema, want vrijwel iedereen zal in zijn of haar werkende leven enige vorm van werkstress ervaren. Hoe je werkstress ervaart, en welke impact dit op je heeft, verschilt enorm van persoon tot persoon.
Om een antwoord te geven op de bovenstaande vragen, spreken we met Jeffrey Poldervaart (41). Jeffrey is sinds 2014 ondernemer, en weet als geen ander welke verschuiving in verantwoordelijkheid er plaats vindt wanneer je de stap vanuit loondienst naar zelfstandigheid maakt.
Jeffrey begint te vertellen: ‘’Ik ben inmiddels 7 jaar zelfstandig ondernemer. Momenteel heb ik twee bedrijven, Floricum en Empericum. Ik heb in het verleden personeel gehad, maar tegenwoordig ben ik volledig zelfstandig.”
Hoe zag jouw situatie eruit voor je besloot dat het roer om moest?
“Tot half 2014 ben ik in loondienst geweest. Net voordat ik ging samenwonen met mijn vrouw, raakte ik mijn baan kwijt. Ik was maintenance manager met de verantwoordelijkheid over een team van 10 tot 12 personen, in zowel de lichte als de zware industrie. Mijn afdeling werd toen opgedeeld en samengevoegd tot een andere afdeling. De keuze was toen om mee te gaan of voor mezelf te beginnen. Dat laatste heb ik toen gekozen.”
Kun je wat meer vertellen over jouw eerste periode als zelfstandige?
“Ik kon vrij snel beginnen. Met behulp van wat grote opdrachtgevers had ik eigenlijk direct een vliegende start. Een jaar later ben ik getrouwd en ben ik papa geworden. Daar kwamen allerlei conflicten bij kijken, zoals ‘Hoe vaak ben ik thuis?’ en ‘Wat is de balans tussen werk en privé, terwijl je de beste papa probeert te zijn?’”
Als we doorvragen op het thema werkstress, vult Jeffrey aan “De werkstress was eigenlijk voornamelijk dat ik graag toch wel meer thuis wilde zijn. Maar als ZZP’er is de realiteit dat wanneer je niet werkt, er geen geld in het laatje komt. Daarnaast spelen vragen als ‘Hoe behoud je je opdracht bij de opdrachtgevers en wat zijn nu eigenlijk goede opdrachtgevers om voor te werken?’ In mijn geval maak je deel uit van een flexibele schil en liggen je prestaties al snel onder een vergrootglas. Dat zijn wel zaken die leiden tot interne kortsluiting.“
Hoe zou je deze kortsluiting kunnen omschrijven?
“Dat ik me onder druk voelde om toch te presteren. Als zelfstandige is het zo, dat bij een opdrachtgever iedere dag je eerste werkdag is. Je moet iedere dag weer op topniveau presteren. Wanneer je in loondienst bent, kun je rust inbouwen door vrije dagen op te nemen waarbij je wel wordt doorbetaald.”
Wat zijn momenten waarop je de druk echt begint te voelen?
“Denk aan de momenten dat de rekeningen betaald moeten worden, of dat je belasting moet gaan betalen. Maar ook als je je interne bedrijfsprocessen niet kunt halen, terwijl er ook een deadline van de klant aankomt. Dat zijn wel de lastige spagaten. Daarnaast kun je ook denken aan de jaarlijkse contractverlengingen. En dan is de realiteit dat je ook nog een gezinsleven hebt dat doorloopt. Denk aan de plannen om te verhuizen. Al die ballen in de lucht houden, dat zorgde bij mij wel voor een interne strijd.”
Wat gebeurt er op zo’n moment met jou als persoon?
“Je wordt prikkelbaarder. In zekere zin kan ik wel zeggen dat ik er een korter lontje van kreeg. Het is niet dat ik er slechter van sliep, maar ik maakte me wel zorgen. Als je continu op de reserve rijdt, dan houdt het een keer op. En dat is wat je fysiek gaat voelen.
Ik denk dat stress een sluipmoordenaar is. Voor een korte periode kun je wel een vorm van stress hebben, mits het een kop en een staart heeft. Maar op de lange duur gaat je lijf op de rem trappen en dan ben je eigenlijk al te laat. Uiteindelijk heeft dit voor mij ook geresulteerd in gezondheidsklachten.”
“Als je continu op je reserves rijdt, dan houdt het een keer op. En dat is wat ik fysiek ben gaan voelen.”
Wanneer was het punt dat je besloot om het probleem aan te pakken?
“Op het moment dat ik voelde dat ik wat had. Wanneer dat precies was, is lastig te omschrijven. Het was als een soort behoefte aan rust en aan ankerpunten, waar ik mij aan vast kon houden. Er kwam een punt dat bij mij de vraag speelde ‘Hoe kan ik dit beter organiseren in mijn leven?’. Ik wilde mij door ontwikkelen en had het idee dat het anders moest.”
Hoe zag jouw coaching bij myHBMcenter eruit?
“Samen met trainer en coach Eelco Wisman van myHBMcenter heb ik 4 tot 5 sessies ingepland, van ieder 4 uur. Dit waren écht intense coachsessies, maar ze hebben me veel gebracht. Juist doordat ze zo lang duren is er geen ontsnappen aan. Samen hebben we de coachvraag geformuleerd waar ik aan ben gaan werken. En vanaf dat moment moest ik er volledig voor gaan. Denk aan de directe en indirecte confrontaties met mijn eigen gedrag en houding. Er ontstond inzicht in de interne processen waar ik in eerste instantie tegen aan liep. En daar werd door Eelco tegenaan geprikt. Gedurende het gehele proces werd gebruik gemaakt van de inzichten uit de ACT®-meting.”
Hoe heeft deze begeleiding jou geholpen?
“Veel mensen verwachten dat als ze een coaching sessie doen, ze een soort wonderpil krijgen die in één keer alle problemen voor ze oplost. Dat uitgangspunt kan zorgen voor wat weerstand. Zelf had ik ook eerst enige weerstand vanwege de manier van coachen. Maar wat ik mij later besefte is dat er zaadjes zijn geplant die later tot bloei zijn gekomen. De aangereikte hulplijnen die wij samen hebt aangebracht in mijn systeem gaan resoneren. Het resultaat is dat ik kon reflecteren op mezelf en eerlijk naar mezelf kon zijn. Ik leerde uit de dramadriehoek te stappen en objectief naar mijn eigen emoties te kijken.
De ACT®-meting heeft mij persoonlijk veel inzichten gegeven in de wijze waarop ik communiceer. Het gaat over vragen als ‘Hoe word ik ervaren, zeker als ik een bepaald masker op zet voor de buitenwereld?’ Een waardevol inzicht was ook hoe ik om ga met verantwoordelijkheid. Vanuit mijn opvoeding is er een punt gekomen dat ik, ondanks dat ik de jongste was, een grote verantwoordelijkheid ging dragen in het gezin. Hierdoor zijn verhoudingen verschoven. Dit verantwoordelijkheidsgevoel droeg ik ook weer met mij mee in mijn eigen werksituatie en gezin.
Deze inzichten hielpen mij uiteindelijk om in het dagelijks leven verandering in gang te zetten. Een concreet voorbeeld waar ik nu de vruchten van pluk is bijvoorbeeld een situatie waarin een contractverlenging mogelijk is. Voorheen ging ik harder werken om mezelf te bewijzen. Inmiddels maak ik de omgeving bewust van hetgeen ik al gedaan heb. Deze bewustwording geeft ruimte. Daarnaast ben ik ook veel beter geworden in het bespreekbaar maken van situaties. Hierdoor is onder andere de relatie met mijn ouders sterk verbeterd.”
“Coaching is geen garantie voor succes. Maar het is wel een garantie voor je eigen rust, omdat je het gevoel hebt dat je alles aan het probleem gedaan hebt, wat je eraan kon doen.”
Wat zou jouw advies zijn op het gebied van werkstress?
“Ik heb geleerd dat ik balans kan vinden door keuzes te maken. Door een keuze te maken tussen werk en privé en mijn tijd op een goede manier te plannen, kan ik volledige aandacht geven aan datgene waar ik voor kies. En als je eenmaal een keuze gemaakt hebt, doe dit dan in stapjes. Doe niet alles in één keer, maar steeds een klein stukje. Maar dan wel met de 110% aandacht die deze keuze verdient. Al die kleine stukjes werk of oprechte aandacht leveren veel meer op dan alles in één keer te willen doen met 50% van je aandacht.
Vergeet ook niet hoe belangrijk het is om ontspanning op te zoeken. En dan niet in de vorm van op de bank hangen, op je telefoon zitten of zelfs een HITT-training. Ga gewoon eens lekker naar het bos of staar eens rustig een tijdje uit het raam. Ontspanning zit hem niet in altijd maar dingen willen doen. Rust vind je alleen bij jezelf en zeker niet op je telefoon. Maak verbinding met mensen, lach, huil en geniet.”
